Cumhurbaşkanı Erdoğan-ABD Başkanı Biden görüşmesi dünyada gündem oldu. Görüşmenin ardından ABD'nin F-16 meselesine 'kayıtsız şartsız' yeşil ışık yakmasını bazı kesimleri rahatsız etti.
Bir süredir merakla beklenen Litvanya'nın başkenti Vilnius'taki NATO Zirvesi'nde ilk gün geride bırakıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, LITEXPO Sergi ve Fuar Merkezi'nde NATO Liderler Zirvesi kapsamında ABD Başkanı Joe Biden ile bir araya geldi.
Görüşmenin başında, yeniden Cumhurbaşkanı seçilmesi dolayısıyla kendisini arayarak ilettiği tebrik mesajı için Biden'a teşekkür eden Erdoğan, "Stratejik mekanizma kapsamında sıranın artık devlet başkanları düzeyinde istişarelere geldiği kanaatindeyim. Bugün NATO marjında bu görüşmeyi bunun ilk adımı olarak görüyorum. Bundan önceki buluşmalarımız adeta ısınma turları gibiydi ama şimdi yeni bir süreci başlatıyoruz. Tabii benim için bu yeni süreç beş yıllık bir süreç, şimdi sizde de seçim hazırlıkları var. Bu seçim hazırlıklarıyla birlikte şimdiden başarılar diliyorum." ifadesini kullandı.
Erdoğan'ın, Biden ile görüşmesinde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, MİT Başkanı İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün ile Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç da yer aldı.
Görüşmenin sonunda ise iletişim başkanlığından yapılan açıklamada "Görüşmede siyasi, ekonomik, ticari ilişkiler, güvenlik alanında işbirliği imkanları ve bölgesel konular ele alındı." sözlerine yer verdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da görüşme ile ilgili, "Görüşmemizde ikili ilişkilerimizi ve güvenlik alanındaki işbirliği imkanlarımızı ele aldık. Temaslarımızın hayırlara vesile olmasını diliyorum" dedi.
Erdoğan ve ABD Başkanı Joe Biden'ın NATO Zirvesi kapsamındaki ikili görüşmesinin ardından Beyaz Saray'dan da açıklama geldi. Açıklamada, "Başkan Biden, İsveç'in NATO'ya katılım protokolünü onaylanmak üzere parlamentoya göndermek için İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile vardığı anlaşmadan dolayı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik etti. Başkanlar, stratejik mekanizmadaki son tartışma turunu memnuniyetle karşılayarak savunma ve ekonomik öncelikler hakkında görüş alışverişinde bulunarak ikili işbirliğini güçlendirme çabalarını ele aldı. Ayrıca, Ukrayna'ya verdikleri kalıcı destek ve Ege'de istikrarı korumanın önemi dahil olmak üzere, ortak çıkarları ilgilendiren bölgesel konuları tartıştılar" ifadeleri kullanıldı.
Biden ise NATO Zirvesi'nin Türkiye'nin İsveç'in üyeliğine yönelik kararıyla "daha tarihi" bir anlam kazandığını belirtti.
Erdoğan'la bir fotoğrafını da paylaşan Biden, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la NATO Zirvesi kapsamında Litvanya'da tekrar bir araya gelmek harikaydı." ifadelerini kullandı.
Görüşmeden sonra ise en büyük gündem maddelerinden biri Türkiye'ye satışın söz konusu olduğu F-16'lar oldu. ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken konuyla ilgili açıklama yaptı.
ABD Dışişleri Bakanı, "Türkiye'nin bu uçakları alması ABD'nin, NATO'nun çıkarınadır. İttifak genelinde yaptığımız şey, bu; ittifakı olabildiğince güçlü kılmak için tüm üyelerinin ihtiyaç duydukları teknolojiye sahip olduğundan emin olmak." dedi.
Antony Blinken, Türkiye'ye F-16 uçaklarının satışı konusunda Kongre'nin iki kanadından yapılan itirazların nasıl aşılacağı yönündeki soruya ise "Bunlar bizim için her zaman ayrı konular olmuştur. İsveç'i NATO'ya sokma süreci, Türkiye'nin ilerlemeyi kabul etmesiyle devam ediyor. Aynı zamanda Türkiye'nin modernize edilmiş F-16'lara sahip olması bu yönetimin politikasıdır." diye cevap verdi.
Türkiye'nin NATO müttefiki bir ülke olduğunu vurgulayan Blinken, "Tüm NATO'nun birlikte çalışabilmesi, Türkiye'nin bu teknolojiye sahip olması önemlidir." diye ekledi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken 30 Mayıs'ta, Joe Biden yönetiminin Türkiye'ye F-16 satışı konusunu, İsveç'in NATO'ya üyeliğine bağlamadığını, bu satışın ABD'nin de çıkarına olduğunu" söylemişti.
Blinken, bazı Kongre üyelerinin İsveç'in NATO'ya katılımını F-16'lardaki ilerlemeye bağladığını, Kongre'nin "tamamen eşit ve bağımsız bir hükümet organı olduğunu" ama kendi açılarından her iki konuda da mümkün olan en kısa sürede ilerleme kaydedilmesi gerektiğini belirtmişti.
DÜNYADA GÜNDEM
Dünya basını ise Erdoğan-Biden görüşmesine büyük önem verdi. Çoğu gazetenin görüşme sonrası ele aldığı meselenin başında F-16'lar vardı.
Financial Times'ın gündeminde F-16'lar vardı. Haberde, ABD'nin F-16 jetlerinin Türkiye'ye devri ile ilerlemeye niyetli olduğuna dikkat çekildi. Aynı zamanda Biden'ın F-16'larla ilgili hiçbir şartının da olmadığından bahsedildi.
Al Arabiya News da F-16'lardan bahseden ajanslar arasındaydı. Haberde Biden ve Blinken'ın açıklamalarının yanı sıra ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'ın da Türkiye'ye F-16 transferi konusunda yeşil ışık yakıldıpından bahsedildi.
CNN ise daha önce basın tarafından ilişkilendirilen ve ABD yönetiminin üstüne basa basa "İsveç'in NATO'ya girmesi ile Türkiye'ye F-16 satışının bir ilgisi yok" demesine rağmen iki meseleyi yine ilişkilendiren kuruluşlar arasında oldu. Haberde Senatör Menendez'in de tutumunu değiştirip değiştirmeyeceği merak edildi.
Bazı kesimler ise Türkiye'ye F-16 transferini açık açık desteklemediğini belli etti. F-16 satışına yeşil ışık yakılmasını kabullenemeyen Politico, "Tüm üyelerin tamamı F-16 transferine 'tamam' demediği sürece bitmiş bir anlaşma yok. Henüz satılmadılar" dedi.
Elbette ki bu gelişme Yunanistan'ın da manşetlerini süsledi. Yunan gazetesi The Toc, ABD yönetiminin kayıtsız bir biçimde F-16'lara yeşil ışık yaktığını ifade etti.
News 247 de ABD'nin F-16'lar için yeşil ışık yaktığından bahsederek, söz konusu anlaşmanın 6 milyon dolarlık olduğunu belirtti.
Katar merkezli Al Jazeera 'Türkiye, İsveç'in NATO üyeliği konusundaki tutumunu neden değiştirdi?' sorusuna cevap aradı.
Haberde Türkiye'nin kilit konularda istediğini aldığı vurgulandı ve şu ifadelere yer verildi;
'Ankara, ABD'den F-16 satın almaktan Avrupa'nın Schengen bölgesine vizesiz seyahat etmeye kadar uzanan kilit koşullarda destek aldıktan sonra Stockholm'ün hedefini destekliyor.'
Londra merkezli Middle East Eye (MEE) 'F-16'lar ve Kanada'nın silah ambargosunun kaldırılması Erdoğan'ın onayını aldı' başlığı ile okurlarının karşısına çıktı. Haberde 'ABD'nin savaş uçakları konusundaki güvenceleri ve Ottawa'nın silah yasağını kaldırması, Türk cumhurbaşkanının fikrini değiştirmesinin başlıca nedenleriydi' denildi.
'TÜRKİYE ABD'DEN BİR DİZİ TAVİZ ALDI'
Business Insider 'Türkiye, İsveç'in NATO'ya katılmasına izin vererek ABD'den F-16 savaş uçakları da dahil olmak üzere bir dizi taviz aldı' dedi.
Haberde terör yasasını yürürlüğe koyan İsveç'in bazı teröristleri iade etmeyi de kabul ettiği bilgisine yer verildi.
YUNAN BASINI: TÜRKİYE İLE YENİ DÖNEM
Yunan basınının gündemi ise bugün gerçekleşecek Erdoğan - Miçotakis görüşmesi oldu.
Kathimerini 'Yunanistan başbakanının 16 ay sonra Vilnius'taki NATO Zirvesi'nde Türkiye cumhurbaşkanı ile görüşmesi, Yunanistan-Türkiye ilişkilerinde yeni bir faslın açılması için gerçek bir andır' dedi.
Ethnos ise 'Toplantının ivmesi olumlu, ancak Ankara'nın sayfayı çevirmeye gerçekten kararlı olup olmadığı henüz belli değil' yorumunda bulundu.
In.gr 'Miçotakis-Erdoğan görüşmesinden ne bekliyoruz?' sorusuna şu yanıt aradı.
Yunan gazete, Miçotakis ve Erdoğan'ın ikili ilişkilerin normalleştirilmesi/yeniden tanımlanması için bir yol haritası ve pozitif gündeme odaklanacağını yazdı.
45 DAKİKA DETAYI
Amerikan Time dergisi de, 'NATO Zirvesi'nde Biden İsveç'e ittifaka hoş geldiniz diyor ancak Ukrayna'ya beklemesini söylüyor' başlığıyla sunduğu haberine, çarpıcı bir cümleyle giriş yaptı: "Başkan Biden, Pazar günü Atlas Okyanusu'nun 30 bin feet (yaklaşık 9 bin 100 metre) üstünde uçan Air Force One'in güvenli hattından Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı aradı. 45 dakika süren görüşmede Biden, Türk mevkidaşına Rusya'nın kapı eşiğinde iyi silahlanmış bir müttefik olan İsveç'in Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne girişine izin vermesi için fazlasıyla uzun bir nedenler listesini arka arkaya sıraladı."
Time'a göre, ABD lideri Biden söz konusu telefon konuşmasında Türkiye'ye F-16 sevkiyatı için senatörlerle bağlantı halinde olduğunu Erdoğan'a iletti.