Türkiye-Yunanistan işbirliği için yeni fırsatlar

Yunanistan'daki Panteion Üniversitesinde uluslararası siyaset uzmanı Prof. Dr. Dimitris Triantafilu, Birleşmiş Milletlerde (BM) reform ihtiyacını karşılamaya giden yolun nasıl olduğuna ilişkin henüz fikir birliğine sahip olmasalar da bu konunun çok sayıda ülkenin gündeminde yer aldığını söyledi.

Prof. Dr. Triantafilu, değişen dünya düzenini ve bu yeni düzende BM'nin konumunu AA muhabirine değerlendirdi.

Dimitris Triantafilu, "Bence, (ABD) özellikle Rusya ile istediği dengeyi bulduktan sonra müttefikleri ve stratejik ortakları ile ilgilenmeye başlayacak." dedi.

Haziran sonunda düzenlenecek NATO Zirvesi'nin ardından daha net bir izlenime sahip olunabileceğini belirten Triantafilu, "O zamana kadar Ukrayna konusunda da ilerleme kaydedilmesini umuyorum, Trump için ittifakın (NATO'nun) ne anlama geldiğinin de netleşmesini umuyorum. O zamana kadar bekleyeceğiz." diye konuştu.

Triantafilu, bu bekleyiş sürecinin Türk-Yunan ilişkileri açısından da Ege'de sakin sular anlamına geleceğini belirterek Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin ise savunma politikası için değişen koşullarda neler yapılabileceğini düşündüğü bir hareketlenme içerisinde olduğunu ifade etti.

Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin Soğuk Savaş sonrası ABD ile müttefik olma arzusunda olduğuna işaret eden Prof. Dr. Triantafilu, bu ülkelerin Trump sonrası değişen yeni süreçte şaşkınlık yaşadığını kaydetti.

- AVRUPA'NIN SAVUNMA YATIRIMI İHTİYACI

Triantafilu, "Avrupa, Trump öncesi dönemde de kendi savunmasına yatırım yapma ihtiyacını fark etmişti, sadece, Trump sonrasında bu durum hız kazandı. Zira kesin gözüyle bakılan ABD'nin Avrupa'yı koruması, ihtiyaç duyulduğunda Avrupa'ya asker göndermesi gibi şeylerin olup olmayacağını artık bilmiyoruz." ifadelerini kullandı.

Bu bağlamda en dikkati çekici değişimlerden birinin de Almanya'da olduğunu belirten Prof. Dr. Triantafilu, bu ülkenin savunma için ayırdığı büyük bütçe ve savunmaya yatırım yapmak için borçlanmayı bile göze almasını bu değişimin kanıtı olarak gösterdi.

Dimitris Triantafilu, Ukrayna'daki savaşın ardından tarafsız ülkelerin de güvenlik endişesiyle NATO'ya yaklaştığına dikkati çekerek ABD'nin yeni dönemde Rusya ile yakınlaşmasının hem bu ülkeleri hem de NATO müttefiklerini şaşkınlığa düşürdüğünü söyledi.

Hiçbir ülkenin tüm sorunlarla tek başına baş edemeyeceğini, bu nedenle ittifakların kurulduğunu belirten Triantafilu, Trump sonrası ABD'nin tavrının, sadece Avrupa değil Kanada gibi farklı ülkeleri de savunma yatırımlarına ilişkin düşünmeye sevk ettiğini anlattı.

- BM'DE REFORM İHTİYACI

Prof. Dr. Triantafilu, BM'nin kurulduğu günden bu yana dünyanın değiştiğini, artık daha çok aktörün bulunduğunu belirterek "5 ülkenin BM Güvenlik Konseyi üyesi olmasının nedeni nükleer güçler olmaları. Eğer BM Güvenlik Konseyi üyeliği için kriter nükleer güce sahip olmaksa artık Güvenlik Konseyine dahil edilmesi gereken başka ülkeler de var. Bunlardan bazıları açık bazıları ise gizli nükleer güç. İsrail, Hindistan, Pakistan, Kuzey Kore bu ülkeler arasında." değerlendirmesini yaptı.

Dünyadaki tek değişimin nükleer güce sahip ülkelere ilişkin olmadığını, ekonomik açıdan da büyük bir değişim yaşandığını vurgulayan Triantafilu, "Her bir kıtada, Brezilya, Güney Afrika gibi, gelişme kaydetmiş, bölgelerinde lider ülkeler görüyoruz." dedi.

Dimitris Triantafilu, bazı ülkelerin BM'de reform talebine ilişkin şunları söyledi:

"BM Güvenlik Konseyinde değişim için henüz bir fikir birliği yok. Eğer bir değişim olacaksa veto hakları da olduğu için Konseyin daimi üyeleri bunu kabul etmeli."

Yunanistan'ın olası bir reform sonrası BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi olmak gibi bir beklentisi olmadığını belirten Triantafilu, Atina'nın Genel Kurul, Gelecek Paktı gibi başlıklardaki değişim ve işbirliğine daha çok ilgilisi olduğunu ifade etti.

Triantafilu, ABD Başkanı Trump'un BM'ye ilişkin çekinceleri olduğuna işaret ederek "Bir önceki ABD yönetiminin Eylül 2024'teki BM Genel Kurulunda kabul ettiklerinin bugün geçerli olup olmadığını bilmiyoruz." diye konuştu.

BM ve ilgili kuruluşların korunabilmesi için, herkesin bir şekilde üzerinde anlaştığı temel prensip ve değerlerin korunması gerektiğini kaydeden Triantafilu, hiçbir ülkenin yalnız kalmamak adına BM'den ayrılmak istememesini olumlu bir durum olarak değerlendirdi.

Prof. Dr. Dimitris Triantafilu, son yıllarda BM'de reforma ilişkin ciddi tartışmalar olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Artık ülkelerin (BM'de reforma ilişkin) kendi aralarında ciddi fikir alışverişinde olduğunu görüyoruz. Sadece, bunun nasıl olacağına dair bir uzlaşıya varmış değiller. Alternatif çözümler arayan tek bir ülke yok, birçok ülke var."

- TÜRKİYE-YUNANİSTAN İŞBİRLİĞİ

Fransız bir diplomatla yaşadığı bir anısını paylaşan Triantafilu, Fransız diplomatın, Türkiye'nin gerek liderler gerek dışişleri bakanları gerekse diğer resmi kurumlar düzeyinde, Fransa'ya oranla Yunanistan ile daha çok temas içinde bulunmasını şaşkınlıkla karşıladığını aktardı.

Dimitris Triantafilu, "(Türkiye ve Yunanistan olarak) işbirliği imkanlarımız var. Çevre ve iklim gibi her iki tarafın da karşı karşıya olduğu sorunlarda işbirliği zemini bulunuyor. Çok fazla konuda ortak gündeme sahip olabiliriz." dedi.

Yunanistan ve Türkiye'nin son dönemde uluslararası kurumlarda birbirlerinin adaylarını destekleme kararını hatırlatan Prof. Dr. Triantafilu, bunu, uluslararası alanda da ikili işbirliğinin mümkün olabileceği hususunda önemli bir kanıt olarak gösterdi.