Birkaç gündür, Azerbaycan'da ve dünyanın farklı ülkelerinde düzenlenen çeşitli anma programlarıyla 1992 yılında yaşanan Hocalı Katliamı'nın kurbanları anılıyor. Takvimler 26 Şubat 1992'yi gösteriyordu. Daha sonradan ‘Hocalı Katliamı' diye anılacak olan ve tarihe kapkara bir leke olarak düşen elim olay tam da o gün yaşandı. Azerbaycan'ın Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında 24 yıl önce aralarında yaşlı insanlar, çocuklar ve kadınların da olduğu 613 Azeri, Ermeniler tarafından katledildi. Esir düşenler, hâlâ kayıp olan Azeriler var.

Bilindiği üzere, Sovyetlerin dağılıp Ermenistan ve Azerbaycan adına iki müstakil devletin ortaya çıkmasından sonra da çatışmalar devam etmiştir. Hocalı Katliamı'nın arkaplanında 1988'de başlayan Azeri ve Ermeni halkı arasındaki Karabağ Savaşı önemli bir rol oynamaktaydı. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ bölgesinin en önemli tepelerinden birisindeki Hocalı kasabası Ermeni güçleri için önemli bir askerî hedef niteliğindeydi. 1992'deki Hocalı kuşatmasından kaçamayan Azeriler, belki de yakın tarihin gördüğü en acımasız, en vahşi katliamlardan birine maruz kaldılar.

Azeri resmî kaynaklarına göre, 1992 yılında Ermeni güçleri 25 Şubatı 26 Şubat'a bağlayan gece Hocalı kasabasının giriş ve çıkışını kapadılar. 83 çocuk, 106 kadın ve 70'den fazla yaşlı dahil olmak üzere toplam 613 Azeri vahşice öldürüldü, toplam 487 kişi ağır şekilde yaralandı. Hocalı katliamının lideri olarak kayıtlara geçen Ermenistan Devlet Başkanı Serj Sarkisyan basına verdiği çeşitli demeçlerde katliamı meşru görmüştür.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), hadiseyi, Dağlık Karabağ Savaşı sırasında işlenen bir 'katliam' olarak kayıtlara geçirdi. Birleşmiş Milletler'in ise, henüz resmi bir karar almış olmadığı biliniyor. Azeri kaynaklar, Rusya'nın BM Güvenlik Konseyi'nin bağlayıcı herhangi bir karar almasını engellediğini belirtiyor. Azerbeycan'ın hukuk mücadelesi ise devam ediyor. Azerbaycan'a göre, Hocalı'da yaşananlar, 1949 Cenevre Sözleşmelerinin, Birleşmiş Milletler'in Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Sivil ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Onur Kırıcı Muamele veya Cezaya Karşı Sözleşmesi, Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi çok sayıda sözleşmenin ciddi ihlali anlamına geliyor. Bugün Azerbaycan topraklarının yüzde 20'sinin hala Ermenistan işgali altında olduğu biliniyor. 1 milyon Azerbaycan Türkü ise topraklarından uzakta yaşamakta.