Yıllardır hep şu söylendi: "Sanayi trenini kaçırdık, bir daha yakalayamayız."
Bu umutsuzlukla yaklaşık 70 yıldır ithalattan ve doğal olarak kur-faiz ve borç sarmalından kurtulup üretim sistemine geçemedik.
Nihayet son yıllarda bu ezber bozulmaya başladı. Savunma sanayiinde atılan adımlarla başlayan ve dalga dalga sanayinin diğer alanlarına yayılan yeni bir dönemin eşiğindeyiz.
Birkaç gündür Meclis'te bütçe görüşmelerini izliyoruz. Gerçi o görüşmeler, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun o çirkin el hareketiyle biraz gölgelendi ama yine de kurdaki dalgalanmaya karşı hükümetin nasıl bir gelecek perspektifi ortaya koyacağı beklentisiyle de dikkatle izlendi.
Özellikle Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın derinlikli analizi ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun terör-siyaset ilişkisine yönelik çarpıcı tespitleri bir hayli ilgi çekti.
Ama asıl merak edilen sorunun cevabı, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank'ın konuşmasında saklıydı.
Bakan Varank'ın konuşması bir anlamda Türkiye'nin geçen yüzyıllarda kaçırdığı ama bu yüzyılda kaçırmak istemediği sanayi ve teknoloji devriminin ipuçlarını veriyordu. Aynı zamanda yine hep tekrar edilen şu sorunun cevabını:
"AK Parti parayı betona gömdü, tek sanayi yatırımı yok."
Büyük oranda bitmiş otoyollar, tüneller, hızlı tren, demiryolları, limanlar, hidroelektrik ve hibrit barajlar, yenilenebilir güneş, rüzgâr, jeotermal enerji yatırımları bir yana, ihracata katma değer sağlayan çok önemli sanayi yatırımları da vardı.
Sadece son bir yılda devreye giren ve girecek olan birkaçını sayalım:
Kiptaş Holding'in Aydın Söke'de Avrupa'nın en büyük kâğıt fabrikasının açılışı bugün yapılıyor. Yatırım tutarı 550 milyon dolar. 800 kişi istihdam ediliyor. İkinci etabın yatırım miktarı ise 450 milyon dolar ve 600 kişi istihdam edilecek.
Birkaç gün önce Siirt'te 102 milyon dolarlık çinko fabrikasının temeli atıldı. Lineer Metal AŞ tarafından Türk-Katar ortaklığıyla yapılan yatırımla, Türkiye'nin ithal ettiği çinkonun yüzde 40'ı karşılanacak. İlk etapta 3 bin kişi, 2023'e kadar da 7 bin 500 kişi istihdam edilecek.
Geçen yıl temeli atılan ve 400 milyon dolar yatırımla hayata geçirilen Kalyon Güneş Teknolojileri Fabrikası, 1200 megavatlık (MW) kapasitesiyle Türkiye'nin ve Avrupa'nın en büyük güneş paneli fabrikası. Birinci yılında 1 milyon güneş paneli üretildi. Çalışan sayısı 2 bin civarında. Hedefi de sadece Türkiye değil, Avrupa, ABD, Ortadoğu ve Türk cumhuriyetleri...
Tabii herkesin merakla beklediği yerli elektrikli otomobil TOGG da son yılların en önemli yatırımı. Yatırım miktarı 3.5 milyar TL. İlk araç 2022'nin sonunda seri üretim bandından inecek. Ek olarak da TOGG ile dünya devi FARASİS, 20 GWh'lik pil yatırımına yakın zamanda Gemlik'te başlayacak.
Bakan Varank, 2023'e kadar "değeri milyarı aşan 10 şirket" çıkarma hedefine Peak, Dream, Trendyol, Getir ve Hepsiburada gibi 5 şirketle ulaştıklarını belirtiyor ve şöyle diyordu:
"Türkiye'den çıkan girişimler uluslararası medya ve siyasetin de gündeminde yer tutuyor. Bakınız İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Getir'i nasıl tarif ediyor: '(Bu yatırım) Ekonomik toparlanmamızı güçlendirecek, binlerce iş yaratacak ve ülkemize seviye atlatacak.' İşte küresel piyasada böyle adından söz ettirecek yeni Türk markaları çıkarmak üzere cesur girişimcileri, yenilikçi fikirleri desteklemeye devam edeceğiz."